In de afgelopen tien jaar zijn in veel Nederlandse woonwijken grote bodemenergieprojecten van honderden woningen tot stand gekomen. We hebben het over woningen waar individuele warmtepompen zijn geïnstalleerd, die hun warmte en koeling niet uit de lucht maar uit de bodem halen. Een van deze woonwijken is de Schoenmakershoek in gemeente Etten-Leur. Hier staan 1.500 gasloze woningen en de bewoners zijn al jaren erg enthousiast. Groenholland was verantwoordelijk voor het ontwerp en monitoring.
Schoenmakershoek in gemeente Etten-Leur
De wijk Schoenmakershoek is een mooi voorbeeld van een verduurzamingsproject. In deze wijk staan zo’n 1.500 woningen met elk één individuele bodemenergiesysteem. Deze systemen verzorgen de ruimteverwarming, het warme tapwater en in de zomerperiode de koeling. Met een totaal opgesteld vermogen van 7-8 Mw, is dit een van de grootste bodemgekoppelde warmtepompprojecten ter wereld. De gemeente Etten-Leur legde het overgrote deel van de wijk is in de periode 2003-2010 aan. Dit project is dus ondertussen al meer dan vijftien jaar in gebruik.
Circulaire functie van warmte en koude
Gemeente Etten-Leur koos ervoor om bij de aanleg van de wijk een haalbaarheidsstudie uit te voeren. In deze studie is gekeken naar de temperatuurontwikkelingen in de bodem op de lange termijn. Er wordt immers elke winter warmte uit de bodem onttrokken voor de verwarming van de woning, en koude in de bodem opgeslagen. In de zomer vindt dit proces precies andersom plaats: dan kan de bodemwarmtepomp koelen met de koude die in de winter in de bodem is opgeslagen. De zomerse warmte wordt vervolgens weer in de bodem opgeslagen.
Schoenmakershoek monitoring van de bodemtemperatuur
Uit de haalbaarheidsstudie in 2003 kwam naar voren dat een scenario, waarbij niet alleen warmte aan de bodem wordt onttrokken, maar waarbij ook koude aan de bodem wordt afgestaan, zeer goede vooruitzichten bood. Ter validatie van de gekozen aanpak, heeft in de periode 2012-2019 een uitvoerige monitoring van de bodemtemperaturen plaatsgevonden. Op meer dan dertig plaatsen en op verschillende diepten in de wijk zijn de bodemtemperaturen jarenlang bijgehouden. De resultaten bleken uiterst positief: nergens in de wijk is sprake van een structurele verandering van de bodemtemperatuur, hetgeen ook bevestigd is door de ervaringen van de bewoners met hun bodemgekoppelde warmtepompsysteem.
Schoenmakershoek en buursystemen
Schoenmakershoek is een van de eerste woonwijken wereldwijd waar gesloten bodemenergiesystemen op zo’n grote schaal zijn toegepast. Dit heeft nog tot een ander onderzoek geleid. Groenholland heeft in kaart gebracht in hoeverre de temperatuur van ‘buursystemen’, die op korte afstand van elkaar zijn geplaatst, elkaar kunnen beïnvloeden. Dit noemen we interferentie-effecten. In de regelgeving is vervolgens vastgelegd dat bodemenergiesystemen met elkaar rekening moeten houden. Dit betekent dat het doelmatig functioneren van één eerder geïstalleerd bodemenergiesyteem niet mag worden geschaad.
Door het SIKB (Stichting Infrastructuur Kwaliteitsboring Bodembeheer) is de interferentie-systematiek verder uitgewerkt in de BUM- en de HUM- handleidingen voor gemeentelijk en provinciale overheden.
Gemeente: Maak een bodemenergieplan voor de woonwijk
Veel gemeenten en commerciële partijen maken van te voren een bodemenergieplan voor één of meerdere woonwijken. Hiermee kan een partij met beleid richting geven aan een optimaal gebruik van bodemenergie. Een bodemenergieplan schrijft de regels waaraan partijen zich moeten houden. Op deze wijze kan de toepassing van bodemenergie op grote schaal van tevoren goed in kaart gebracht. Het resultaat is dan dat alle gebruikers, nu en in de toekomst, zich kunnen verzekeren van de bodem als duurzame energiebron!
Bel of mail ons als je meer wil weten over het project Schoenmakershoek!