Interferentie bij bodemenergie
Interferentie is een begrip dat je moet kennen als je werkt met bodemenergie. Interferentie betekent dat nabijgelegen bodemenergiesystemen elkaar thermisch in de ondergrond beïnvloeden. Bij een te hoge mate van interferentie (negatieve interferentie) verslechtert niet alleen het rendement van het te plaatsen systeem, maar ook die van omliggende bodemenergiesystemen. Deze effecten worden groter naarmate de tijd verstrijkt. Daarom moet een ontwerper al in de ontwerpfase interferentie kwantificeren en als sprake is van negatieve interferentie dit oplossen. De Omgevingswet verbiedt negatieve interferentie. Het berekenen en oplossen van negatieve interferentie is een specialisme van Groenholland.
Interferentie van bodemenergie kwantificeren en problemen oplossen?
Wat is interferentie met betrekking tot bodemenergie?
Een warmtepomp met een bodemwarmtewisselaar (bodemlus) bespaart energie, omdat de bodemwarmtewisselaar het overgrote deel van de opgewekte energie aan de bodem onttrekt. Hierdoor koelt de bodem rondom de bodemwarmtewisselaar af en stroomt warmte uit de omgeving door geleiding toe. Bij plaatsing van meerdere bodemenergiesystemen in elkaars nabijheid dient men vast te stellen of deze systemen elkaar ondergronds beïnvloeden. Dit heet thermische interferentie – zie afbeelding rechts.
Interferentie kan optreden tussen gesloten bodemenergiesystemen, maar ook bodemenergiesystemen met een koppeling aan het grondwater (WKO) moeten bij het onderzoek worden betrokken. De wet staat een te hoge mate van interferentie (negatieve interferentie) niet toe. Om ongewenste effecten tegen te gaan, dient men daarom bij een melding- of vergunningsaanvraag voor bodemenergie een effectenstudie interferentie uit te voeren. Ontwerpers dienen negatieve interferentie in deze fase op te lossen.
Wat als sprake is van interferentie?
Bij vrijwel alle gesloten bodemenergiesystemen waar meerdere gebruikers van bodemenergie zich in elkaars nabijheid bevinden kan een geringe mate van interferentie optreden. Vaak zijn de effecten klein en zijn de gevolgen voor de efficiëntie van de bodemwarmtepompinstallatie voor de eindgebruiker marginaal. Regelmatig hebben gebruikerseffecten – lees bewonersgedrag – grotere effecten. Toch is te hoge interferentie volgens de wet vaak niet toegestaan. Met een effectenstudie voor bodemenergie stellen we vast of er daadwerkelijk sprake is van interferentie. Zo ja, dan dien je daar rekening mee te houden bij het ontwerpen van een bodemenergiesysteem volgens de Omgevingswet.
Indien volgens de effectenstudie sprake is van significante effecten, kan je de optredende temperatuureffecten op bodemenergie in het ontwerp van het bodemenergiesysteem meenemen. Het verlies van bodemzijdige efficiëntie kan een ontwerper compenseren door het boren van een aantal extra meters of door het verbeteren van de energiebalans. Lees FAQ: is ontwerp nodig?
Meldingsplicht gesloten bodemenergiesystemen
Met de inwerkingtreding van AMvB bodemenergie in 2014 zijn alle gesloten bodemenergiesystemen meldingsplichtig en soms zelf vergunningsplichtig. Anno 2024 geldt het Besluit activiteiten leefomgeving (Omgevingswet) voor ieder bodemenergiesysteem. In het algemeen vindt een melding plaats bij de gemeente.
Bij de melding van een gesloten bodemenergiesysteem volgens de Omgevingswet moet de melder o.a. de volgende gegevens aanleveren: de warmte- en koudelevering, rendement (SPF), diepte en totale lengte van de bodemwarmtewisselaar en X- en Y-coördinaten opgeven.
De melder moet een verklaring over het beoogde rendement (de zogenaamd SPF-verklaring) van bodemenergie opleveren en middels een effectenstudie aantonen dat geen negatieve interferentie – ook met de al aanwezige systemen – optreedt.
Interferentie toetsen met ITGBES & ITGBES-PRO
Het SIKB geeft met de BUM bodemenergie informatie voor bevoegd gezag over het uitvoeren van regels met betrekking tot bodemenergie. Onderdeel daarvan is het doorlopen van een beslisschema en een methode om interferentie te toetsen: de Interferentie Tool Gesloten BodemenergieSystemen (ITGBES).
De eenvoudigste methode om risico op beïnvloeding in te schatten is met ITGBES: de gratis versie van de Interferentie Tool Gesloten Bodemenergiesystemen. Groenholland is de ontwikkelaar van de ITGBES-tool en daarom kennen we ook de beperkingen. Het is een vereenvoudigd model. Deze beperkingen zijn:
- Maximaal 20 systemen
- Niet meer dan zes bodemwarmtewisselaars per systeem
- Maximaal 240 kWh/m/j energieonttrekking
- Warmtegeleidingscoëfficiënt bodem tussen 1,5 en 2,5 W/mK
- Diepte tussen 20 en 500 meter
- Minimale afstand tot naburig systeem 5 meter
We hebben ook een oplossing voor deze beperkingen! Groenholland beschikt over het uitgebreidere model ITGBES-PRO. Groenholland ontwikkelde ITGBES-PRO op basis van de eindige Lijnbronmethode. Met ITGBES-PRO kan Groenholland grote aantallen individuele bodemwarmtewisselaars snel en efficiënt doorrekenen.
Ook passen we ITGBES-PRO toe bij het ontwikkelen van interferentiegebieden en het maken van integrale ontwerpen van individuele systemen. Een grote groep individuele systemen berekenen is complexer, omdat die allemaal een eigen energievraagpatroon en een eigen bodemwarmtewisselaarsysteem met één of meerdere bodemlussen hebben. Binnen Groenholland is de uitvoering van studie naar negatieve interferentie een veel voorkomende specialistische aangelegenheid. Wij brengen interferentie niet alleen in kaart middels een effectenstudie, maar bieden tevens de oplossing voor die gevallen waar interferentie van bodemenergie optreedt.
Los je probleem met interferentie op
Met een effectenstudie stellen wij vast of er interferentie optreedt in jouw oplossing op het gebied van bodemenergie. Volgens de Omgevingswet mag er namelijk meestal geen sprake zijn van te hoge interferentie bij een bodemenergiesysteem. Wij kunnen je als specialist in bodemenergie ook helpen met de oplossing als er inderdaad sprake is van negatieve interferentie.