Bodemenergieplan

De Omgevingswet heeft tot doel om het gebruik van bodemenergie op een verantwoorde manier te stimuleren. Deze wet stelt de algemene regels, waarop elke gemeente met een bodemenergieplan aanvullende eisen kan stellen. Denk bijvoorbeeld aan het beperken van de diepte van grondboringen of het gebruik van bepaalde type vloeistoffen in bodemlussen binnen grondwaterbeschermingsgebieden. Het vaakst maakt een gemeente een bodemenergieplan omdat het voorziet dat in de toekomst een projectontwikkelaar of huiseigenaren een groot aantal bodemenergiesystemen bij elkaar gaat plaatsen. Om ervoor te zorgen dat deze systemen niet elkaars warmte en koude afpakken stelt grenzen. Deze grenzen noemen we een interferentiegebied en is onderdeel van een bodemenergieplan. Hiermee faciliteert een gemeente de succesvolle uitrol van bodemenergie voor nu en in de toekomst.

Vooral de laatste jaren neemt het aantal bodemenergiesystemen sterk toe. Bodemgekoppelde warmtepompen verzorgen in toenemende mate de verwarming, tapwaterbereiding en koeling van gebouwen. Naast de breder gedragen veelal collectieve projecten op basis van grondwatersystemen (WKO’s), zijn ook de individuele of klein collectieve warmtepompsystemen met bodemlussen in opkomst. Deze laatste technologie heet gesloten bodemenergie. Lees meer over deze technolgie in een interview met Guus van Gelder: Vergeten technologie kan miljoenen Nederlandse woningen van het gas halen | Change Inc.

De warmtetransitie

Anno 2024 zijn ongeveer honderduizend gesloten bodemenergiesystemen in gebruik. Veel systemen zijn in de nieuwbouw omdat daar de voorzieningen voor lage temperatuurverwarming en hoge temperatuur koeling de standaard zijn. Niettemin passen we de laatste jaren gesloten bodemenergie ook steeds vaker in bestaande bouw toe. Randvoorwaarden zijn vooral of voldoende ruimte is om de bodemwarmtewisselaars te plaatsen en of die ruimte bereikbaar is voor het boormaterieel.

Particulieren kiezen voor bodemenergie omdat het hen vooral de kans geeft zelf wat te doen. Ook voorziet het efficiënter in warmte en koeling en is het minder lawaaiig dan een luchtwarmtepomp. De kosten van aanleg van de bodemwarmtewisselaar (bodemlus) en installatie van de warmtepomp variëren sterk. Kwaliteit van isolatie van het pand en of lage-temperatuur verwarming aanwezig is zijn belangrijkte aspecten. Ook of een enkel systeem aangelegd wordt of meerdere systemen in een collectief bepalen de prijs. Bij een collectief ondernemen buren samen actie en delen ze bodemlussen. Dit vermindert de investerings- en transportkosten omdat minder boormeters worden gemaakt.

Goed om te weten: Guus van Gelder plaatst op woensdag vier december 2024 bodemlussen voor zijn eigen gesloten bodemenergiesysteem bij zijn huis in gemeente Heemstede. Een gecertificeerd boorbedrijf zal het werk doen!

De gemeente is de overheidsorgansitie die bodemenergie kan stimuleren

De gemeente is bevoegd gezag voor gesloten bodemenergiesystemen. Alle nieuw geïnstalleerde systemen worden middels een verplichte melding en registratie in de landelijke “WKO-tool” opgenomen. Daarnaast kan een gemeente het gebruik van gesloten bodemenergiesystemen stimuleren door het beschikbaar hebben van een bodemenergieplan. Ontwikkeling, uitvoering en realisatie van de projecten blijven daarbij in andere handen, maar een gemeente kan op deze wijze wel de regierol op zich nemen, zeker als zij ook overgaat tot het instellen van een interferentiegebied bodemenergie.

Bij het instellen van een interferentiegebied bodemenergie worden op voorhand energiebudgetten op kavelniveau toegewezen. Het doel is dat de kavels onderling beperkt thermische invloed (interferentie) op elkaar hebben. Als de ontwerpers van de individuele systemen binnen budget blijven, zijn zowel de eerste als de laatste bewoners van een wijk verzekerd van langjarig en efficiënt gebruik van hun bodemenergiesystemen. Dit voorkomt burenruzies en juridische problemen in de toekomst.

Zo heeft de gemeente Goes wijken als interferentegebied in hun bodemenergieplan: Bodemenergiesystemen | Gemeente Goes!

Andere voordelen bodemenergieplan

Een ander voordeel van een bodemenergieplan is de harmonisatie van ontwerpparameters, waarbij elk ontwerp uitgaat van dezelfde ontwerpparameters, zoals bodemopbouw, warmtegeleiding, achtergrondtemperatuur en mogelijke effecten van grondwaterstroming. Voor zowel de gemeente zelf, maar ook voor projectontwikkelaars en bewoners ondersteunt dergelijke planvorming de beoogde verduurzaming.

Als laatste voordeel van een bodemenergieplan is dat de administratieve afhandeling van de meldingen van nieuwe systemen zeer eenvoudig door het bevoegd gezag met een checklist kan worden afgedaan. Het behandelen en beoordelen van losse reguliere interferentieberekeningen in feite ook niet meer nodig, en wordt de toetsing voor nieuw aan te leggen bodemenergiesysytemen op deze manier eenvoudiger.

Volg de cursus overheden & bodemenergie of bel voor meer informatie

Voor ambtenaren en beleidsmakers die relatief nieuw zijn in het werkveld, is de Basiscursus Bodemenergie een aanrader. In één dag leert u alles over bodemenergie, wat het is, waar u in de dagelijkse praktijk mee te maken krijgt en wat het verschil is tussen open en gesloten bodemenergiesystemen. Hiermee wordt een breed inzicht verkregen in de verschillende typen bodemenergiesystemen en bijkomende randvoorwaarden. Uiteraard komen ook actuele zaken langs m.b.t. de HUM en de BUM.

Ben u al een stap verder? Neem de regie in eigen hand als gemeente en maak een bodemenergieplan. Bij het maken van een bodemenergieplan kan je aan veel factoren denken. Lees meer op: Bodemenergieplan: maak je project toekomstbestendig – GROENHOLLAND of neem contact op voor een informatiegesprek via 020-6159050.