Aardgasvrij bouwen? Bodemgekoppelde warmtepompen – lees gesloten bodemenergiesystemen – zijn in veel nieuwbouwwijken al de standaardoplossing. Een bodemenergiesysteem slaat de warmte uit de zomer op in de bodem en hergebruikt dit voor verwarming in de winter. Bij koeling werkt dit precies andersom: dan sla je de koude op voor koeling voor de volgende zomer. Op deze manier werkt de bodem als een duurzame warmte-/koudebatterij.
Is dit innovatief, ingewikkeld of duur? Nee eigenlijk niet!
Aardgasvrij bouwen met bodemenergie
Het bijzondere aan bodemenergie is dat deze techniek kan worden toegepast bij individuele woningen, maar ook in collectieve systemen zoals warmtenetten. Voor een behoorlijk deel van de bestaande bouw is het toepassen van een gesloten bodemenergiesysteem met een warmtepomp een aantrekkelijke en goed uitvoerbare optie. Zeker voor de woningen en appartementen met beschikbare buitenruimte, zoals een tuin of een oprijpad. En al helemaal als de woning een verbeterde isolatie heeft of als zonne- of PVT-panelen in het concept worden meegenomen.
Lees meer in onze blog over warmtepompen en bodemenergie.
Innovatief?
Sinds de jaren ‘90 wordt bodemenergie toegepast. In de tussentijd is veel kennis opgedaan en zijn de systemen steeds verder ontwikkeld. Dit zorgt ervoor dat bodemenergie een beproefde techniek is geworden. In de periode 2000 – 2023 zijn in Nederland meer dan honderdduizend bodemgekoppelde warmtepompsystemen geplaatst, waarvan veel in nieuwbouwprojecten met clusters van honderden woningen (Etten-Leur; Schoenmakershoek, Leeuwarden; Vegelinbuurt, Haarlem; Scholenaer etc.).
Daarnaast is de toepassing van bodemenergie bij appartementsgebouwen met meer dan honderd woningen ook geen uitzondering meer. Bodemgekoppelde warmtepompen zijn dus niet per se innovatief in de zin dat het een nieuwe techniek is, maar wel innovatief als men zich realiseert welke bijdrage de technologie levert aan de energiebesparing van gebouwen en dus de verduurzaming.
Ingewikkeld?
De verdere uitrol van bodemenergie is niet ingewikkeld, er moet alleen goed vooruitgedacht worden. Als je als bevoegd gezag verder vooruit wil denken omdat het mogelijk druk wordt in de bodem, kan je een bodemenergieplan en/of het instellen van een interferentiegebied overwegen. Een interferentiegebied is een door de gemeente aangewezen gebied waar in de toekomst veel bodemenergiesystemen worden verwacht. Hiermee faciliteer je als gemeente het gebruik van bodemenergie en behoud je ook de coördinatie van de beoogde verduurzaming.
Alle gesloten bodemenergiesystemen zijn meldingsplichtig bij de gemeente, via het digitale omgevingsloket. Naast de meldingsplicht gelden er ook algemen regels voor bodemenergiesystemen die na 1 juli 2013 zijn geïnstalleerd. Deze algemene regels zorgen voor de bescherming van de bodem en het bevorderen van doelmatig gebruik van bodemenergie. Ontwerpers, installateurs en boorbedrijven die werken aan bodemenergiesystemen moeten gecertificeerd zijn en zich aan strikte protocollen houden.
Voor zowel gemeenten als voor marktpartijen is er dus een goed gevulde gereedschapskist die de mogelijkheden biedt om aan zowel aan de wettelijke verplichtingen als de praktische uitdagingen te voldoen. Maak zelf een melding via Melding Bodemenergie!
Duur?
Een bodemenergiesysteem gaat zeker vijftig jaar mee, biedt zomers vrije koeling en levert tweederde van de jaarlijks door de woning gevraagde verwarming voor de ruimte en het tapwater. Dit maakt investeren in een duurzaam energiesysteem niet alleen een aantrekkelijke oplossing voor woningen en woonwijken, maar ook voor bijvoorbeeld scholen en gemeentehuizen. Daarnaast voegt een bodemenergieysysteem waarde toe aan jouw huis.
Volg een cursus voor aardgasvrij bouwen!
Werk je bij de overheid en wil je meer weten over gesloten bodemenergiesystemen? Volg dan een van de volgende cursussen via de branchevereniging:
Cursus OB: Basiscursus Bodemenergie voor Overheden | Bodemenergie
Cursus OV: Verdiepingscursus Bodemenergie voor Overheden | Bodemenergie
De cursus OB richt zich specifiek op de doelgroep Overheden en Omgevingsdiensten. Daarbij komen die aspecten aan de orde die voor hun dagelijkse praktijk bij gesprekken, beoordeling en toetsing van aanvragen aan de orde kunnen komen.
De cursus OV sluit aan op de vernieuwde Basiscursus Bodemenergie voor Overheden gericht op de doelgroep Overheden en Omgevingsdiensten die zich bezighouden met gesloten bodemenergiesystemen. In deze verdiepingscursus wordt aan de hand van cases nader ingegaan op de relevante zaken m.b.t. Vergunningverlening en Toezichthouden bij de realisatie en het in bedrijf hebben van gesloten bodemenergiesystemen.