Het elektriciteitsnet in Nederland wordt steeds zwaarder belast. Dit probleem zal naar verwachting verder toenemen door o.a. de elektrificatie van de warmte- en koelvraag. Het elektriciteitsnet werkt vergelijkbaar met een snelweg: overdag en ’s nachts is de belasting lager (basislast), maar tijdens de ochtend- en avondspits bereikt het zijn maximale capaciteit (pieklast). Deze piekbelasting leidt tot de noodzaak voor netverzwaring, wat aanzienlijke publieke investeringen vereist.
De vraag naar elektriciteit voor het verwarmen van een huis is het hoogst op koude winterdagen. Luchtwarmtepompen hebben door ongunstigere omgevingswarmte meer electriciteit nodig dan een bodemwarmtepomp. Omdat installateurs soms alleen met de COP schermen, komt de ‘onwetende’ consument hier pas achter als de electriciteitsrekening moet worden betaald óf de stoppenkast moet worden verzwaard.
In de winter vraagt een luchtwarmtepomp ook meer onderhoud dan een bodemwarmtepomp. Dit komt omdat de luchtwarmtepomp een buitenunit heeft. Daarnaast schommelen de omgevingstemperaturen van de lucht meer dan de bodem. Ook dit kan storingen in de luchtwarmtepomp veroorzaken. Kijk dus verder dan alleen de investeringkosten bij het kiezen van een duurzame warmte/koude techniek, omdat de vraag ‘wat kost dat’ vaak alleen wordt beantwoord door het over de aanschafkosten te hebben. Dit vertelt niet het hele verhaal.
Een groot pluspunt van de bodemwarmtepomp is dat je energiezuinig kan verwarmen en koelen. Door gebruik te maken van de constante temperaturen uit de bodem gebruik de WP relatief weinig electriciteit tijdens piekmomenten. Door de energie efficiëntie is bodemenergie vaak als techniek geschikt in gebieden waar netcongestie al een rol speelt.
Dit zijn drie redenen waarom een bodemwarmtepomp past binnen een efficiënter electricitetsnet.
1. Bodemenergie vraagt minder piekbelasting van het net
In tegenstelling tot luchtwarmtepompen, heeft bodemenergie een stabiele bron van warmte. De bodemtemperatuur op 80-120 meter diepte blijft constant rond de 12 tot 13 graden Celsius, wat betekent dat de bodemwarmtepomp minder hard hoeft te werken op koude dagen om voldoende warmte te leveren. Dit resulteert in minder pieklast en dus een lagere druk op het elektriciteitsnet.
2. Bodemenergie levert koeling zonder veel energieverbruik
Een ander voordeel van bodemenergie is dat het in de zomer kan fungeren als een natuurlijke koelbron. De temperatuur in de bodem is koel genoeg om huizen te koelen, en zelfs wanneer het buiten warm is, kan de warmtepomp deze koelte zonder veel energieverbruik benutten. In sommige gevallen kan de circulatiepomp zelfs de enige vereiste werking zijn, wat leidt tot een laag energieverbruik en dus een verminderde belasting van het elektriciteitsnet in de zomermaanden. Dit zijn momenten dat de vraag naar elektriciteit voor koeling anders pieken kan vertonen.
3. Bodemenergie als thermische batterij (Power-to-Heat)
Bodemwarmtepompen kunnen ook profiteren van overschotten aan elektriciteit, bijvoorbeeld wanneer er veel zonnestroom wordt opgewekt. Deze overtollige elektriciteit kan worden opgeslagen in de bodem als warmte, die later in het jaar kan worden gebruikt voor verwarming. Dit maakt bodemenergie tot een soort thermische batterij, die niet alleen bijdraagt aan de efficiënte benutting van hernieuwbare energie, maar ook helpt om het elektriciteitsnet te stabiliseren op momenten van overschot.
Vergelijking met Luchtwarmtepompen
In vergelijking met luchtwarmtepompen biedt bodemenergie aanzienlijke voordelen voor netbeheerders. Bodemwarmtepompen zorgen voor een meer gelijkmatige belasting van het net door het gebruik van de stabiele temperatuur van de bodem. Deze gelijkmatige belasting verkleint de kans op netcongestie.
Kansen voor Bodemenergie en Netcongestie
Bodemenergie biedt een kans om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen. Door de efficiënte werking van bodemwarmtepompen, de mogelijkheid om zonder veel energieverbruik te koelen en het gebruik van de bodem als thermische batterij kan bodemenergie bijdragen aan een duurzamer, betrouwbaarder en kosteneffectiever elektriciteitsnet. Dit maakt bodemenergie niet alleen een slimme keuze voor slimme verwarming en koeling, maar ook een strategisch antwoord op de uitdagingen van netcongestie voor nu en in de toekomst.
Afbeelding ontworpen door Groenholland Geo-energiesystemen en geïnspireerd door Remborg Bodemenergie